تورم چیست و چه تاثیری بر بازار بورس دارد؟

تورم از نظر علم اقتصاد اشاره به افزایش سطح عمومی تولید پول، درآمدهای پولی یا قیمت است. تورم عموماً به معنی افزایش غیرمناسب  قیمت در نظر گرفته می‌شود. تورم، روند افزایشی و نامنظم قیمت‌ها در اقتصاد است. به زبان ساده تورم یعنی، روند افزایشی و نامنظم در قیمت‌ کالاها و خدمات.

به طور کلی رشد شدید تورم در کشور ما ناشی از چهار دلیل است:

1. تکیه و تمرکز اقتصاد ایران به نفت:
   • نفت تا به اینجا روند صعودی داشته و قیمت نفت در طی چند دهه گذشته صعودی بوده. اما این صعود همراه با نوسانات قیمتی شدیدی بوده برای مثال در یک ماه قیمت نفت به ۲۵ دلار کاهش پیدا کرده و در ماه بعد به ۱۸ دلار هم رسیده اما تا چند ماه بعد این کاهش قیمت را جبران کرده و به قیمت ۳۰ دلار رسیده است. این نوسان قیمت باعث شده تا درآمدهای کشورهم با بی ثباتی شدید مواجه باشد.
2. رشد شدید قیمت ارز در یک بازه زمانی کوتاه
3. رشد نقدینگی

کاهش تولید در داخل و رشد هزینه‌های تولید در اثر تحریم ها

در اینجا نکته ای که قابل توجه است، تاثیر تورم بر بازار سهام است. تورم علاوه بر این که موجب تغییر سود و جریانات نقدی کشورها می‌شود؛ نرخ بازده مورد انتظار سهامداران و فعالان اقتصادی را نیز تغییر می‌دهد.

در طی چند ساله اخیر رفتار بازار سهام نشان داده که نه تنها رشد بورس باعث رشد تورم نمی شود، بلکه تورم و افزایش قیمت ها باعث رشدبورس در ایران  می شود. یک دلیل ساده و پیش پا افتاده که می توان با یک معادله ساده به آن رسید، این است که با افزایش قیمت تورم، قیمت مواد اولیه مورد نیاز شرکت ها افزایش پیدا می کند، در نتیجه هزینه های تولید بالاتر می رود. در نتیجه شرکت ها قیمت کالاها و خدمات خورد را بالا می برند و  مبلغ فروش شرکت بدون افزایش تولید یا کیفیت محصولات بیشتر می شود. هرچه مبلغ فروش آنها بیشتر شود، قیمت سهام آن شرکت هم افزایش پیدا می کند در نتیجه سهامدارانی که محصولات آن شرکت را خریداری کرده اند، سود می برند.

برآورد عملکرد صنایع مختلف بازار سهام در شرایط تورمی

برآورد عملکرد صنایع مختلف بازار سهام در شرایط تورمی می‌توان صنایع بورسی را در سه گروه بررسی کرد:

• صنایع پیشرو همچون صنایع فولاد، پتروشیمی و … که قیمت فروش محصولات آن‌ها در شرایط تورمی، به رغم افزایش هزینه‌های تولید با تورم یا حتی بیشتر از تورم عمومی کشور رشد می‌کند. در این صنایع می‌توان انتظار داشت رشد قیمت سهام آن‌ها در شرایط تورمی تدوام داشته باشد. در این صنایع اغلب قیمت‌ها وابسته به بازارهای جهانی و نرخ ارز هستند. اغلب با قیمت گذاری‌های دستوری مواجه نیستند و با شرایط بهتری برای صادارت روبرو هستند.
• صنایع متوسط همچون کاشی و سیمان که در شرایط تورمی با عدم تغییر قابل توجه قیمت سهم روبرو هستند. میزان عرضه در این صنایع توان پوشش تقاضای داخلی را داشته و وابستگی به واردات اندک است. با این حال توان صادراتی چندانی ندارند.
• صنایع رو به افول همچون خودرو و دارو که در شرایط تورمی با افت مداوم قیمت سهم مواجه می‌شوند. در این صنایع وابستگی تولید به از شرایط اقتصادی کشور، واردات و در نتیجه قیمت ارز و سیاست‌های تجاری داخلی و خارجی بسیار بالا است. حضور دولت در قیمت‌گذاری بسیار پررنگ است. در برخی از این صنایع تولید وابسته به بودجه عمرانی دولت و در نتیجه قیمت فروش نسبتا ثابت است.

پیامدهای تورم

تورم از جمله پدیده‌هایی است که می‌تواند آثار و تبعاتی مثبت و منفی به دنبال داشته باشد و مهم‌ترین اثر آن توزیعی است به نحوی که به نفع گروه‌های پردرآمد و به ضرر گروه‌های فقیر و کم‌درآمد و حقوق‌بگیر است. به عبارت دیگر تورم به افراد دارای درآمدهای پولی ثابت، ضرر می‌زند و از قدرت خرید آنان می‌کاهد و در مقابل، به نفع اغلب کسانی تمام می‌شود که درآمدهای پولی متغیر دارند. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند: تورم همچنین هزینه‌های عمومی دولت را افزایش داده و در نتیجه دولت را مجبور به کسب درآمد بیش‌تر یا استقراض از بانک مرکزی می‌کند که در هر دو حالت ضربات جبران‌ناپذیری را به اقتصاد کشور وارد می‌کند. این گزارش در ادامه به طرح راهکارهای مبارزه با تورم پرداخته و تأکید می‌کند که حل معضل تورم در کشور کار خیلی پیچیده‌ای نیست و کافی است ریشه‌های تورم، که قابل شناسایی نیز هستند، به گونه‌ای از میان برداشته شوند.

آثار سیاسی و اجتماعی تورم

علاوه بر آثار اقتصادی، تورم بر ساختار اقتصاد و متغیرهای کلان اقتصادی تأثیرگذار است. تورم، در عصر حاضر، ابعاد اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای پیدا کرده‌است. دلیل این مسئله، ارتباط تنگاتنگ تورم با زندگی افراد جامعه‌است. علاوه بر آن، ثبات سیاسی و اقتصادی یک کشور از طریق شاخص‌های متفاوتی سنجیده می‌شود که تورم از جمله آنهاست. شعار بسیاری از نامزدهای ریاست جمهوری در کشورهای در حال توسعه، کنترل و پایین آوردن روند رشد قیمت‌هاست. از این‌رو، این مسئله را می‌توان یکی از پیچیده‌ترین، مهم‌ترین و حساس‌ترین مقولات اقتصادی و اجتماعی عصر حاضر دانست و بررسی و تحلیل آن، می‌تواند نقش بسزایی در تحلیل و تبیین مسائل اقتصادی داشته باشد.

ایران، دومین نرخ بالای تورم را در سطح جهان دارد. بر اساس این گزارش (۲۰۱۸)، ونزوئلا با نرخ تورم بیش از ۸۰٬۰۰۰ درصد، بالاترین نرخ تورم را در دنیا دارد.

به گزارش صندوق بین‌المللی پول، ژاپن با تورم منفی ۰٫۲ درصد، صاحب پایین‌ترین نرخ تورم در سطح جهان است.

به نظر شما آیا با این افزایش نرخ تورم در سال ۹۹ خرید سهام و سرمایه گذاری در بورس منطقی است؟

تحلیل بازار بورس از منظر شما چگونه است؟